در این صفحات می خواهیم از سیر تا پیاز مبانی رنگ را بازگو کنیم . با ما همراه باشید

هماهنگی (هارمونی) رنگ

بخش 2

منبع : رنگینک بلگفا

هماهنگی (هارمونی) رنگ:

هماهنگی یا هارمونی به معنای "چیدمان مطبوع اجزاء یک کل" است و وجود آن در تمام مظاهر زندگی از موسیقی، شعر، رنگ یا حتی یک کیک زیبا، جلوه می کند. از نظر دیداری، هماهنگی، در چیزی است که موجب لذت چشم می شود. این هماهنگی بیننده را مجذوب کرده و احساس نظم و تعادل را در او ایجاد می کند. هنگامی که چیزی ناهماهنگ است، یا خسته کننده است یا وحشتناک. از طرفی هارمونی بیش از حد نیز به ترکیبی بسیار ملایم و نچسب تبدیل می شود و بیننده را آن طور که باید مجذوب و علاقه مند نمی کند و بالعکس عدم حضور آن نیز تصویری به وجود می آورد که هیچ چشمی تحمل دیدن آن را ندارد.

مغز انسان هر چیزی را که قابلیت سازماندهی نداشته و نامفهوم باشد، پس می زند. عمل دیدن به حضور یک ساختار منطقی نیاز دارد و هماهنگی رنگی می تواند این علاقه به دیدن و حس تعادل را به وجود بیاورد. به طور خلاصه، یکپارچگی مفرط موجب تحریک ناپذیری و پیچیدگی مفرط موجب تحریک بیش از اندازه مغز می شود. تعادل پویا، نتیجه حضور هماهنگی است.

برای مشاهده تعالی هارمونی و هماهنگی کافی است به هارمونی رنگ ها در در طبیعت دقت کنید. همان طور که گفتیم، تئوری های رنگ و هارمونی رنگی متعددی وجود دارند. در اینجا به معرفی چند فرمول ابتدایی در به کار گیری رنگ ها میپردازیم:

هارمونی بر اساس هم جواری رنگ ها:

رنگ های هم جوار (پیوسته) یا Analogous Colors، به هر دسته سه تایی از رنگ هایی گفته می شود که در دایره رنگ کنار یکدیگر قرار گرفته اند. مانند زرد-سبز، زرد و زرد نارنجی. معمولا در چنین ترکیب هایی، یک رنگ از نظر مقدار، بر دو رنگ دیگر برتری دارد.

هارمونی بر اساس رنگ های مکمل:

رنگ های مکمل آن هایی هستند که در دایره رنگ، درست در مقابل یکدیگر قرارگرفته اند. مانند قرمز و سبز یا قرمز- بنفش و زرد - سبز. همان طور که در تصویر مشاهده می کنید، درجات مختلف زرد-سبز در برگ ها، هماهنگی زیبایی با رنگ های قرمز-بنفش گل، ایجاد کرده اند. رنگ های مکمل بالاترین درجه تباین (کنتراست) و ثبات را به وجود می آورند.

هارمونی بر اساس طبیعت:

طبیعت، بهترین نقطه شروع برای درک و ایجاد هارمونی رنگی است. در تصویر پایین ملاحظه می کنید که زرد، سبز و قرمز چه نقش هماهنگی ایجاد کرده اند و این ترکیب متناسب، لزوما در دو مورد قبل نمی گنجد، اما زیبا و قابل اجرا است.

رنگ های گرم و سرد

رنگ آبی و رنگ های مجاور آن تداعی کننده آب روان و دریا است بنابراین با دیدن این رنگ ها احساس سرما به فرد دست می دهد. از این رو به این رنگ ها، رنگ های سرد می گویند.

رنگ قرمز و رنگ های مجاور آن تداعی کننده آتش و خورشید بوده و با دیدن این رنگ ها احساس گرما به فرد دست می دهد. از این رو به این رنگ ها، رنگهای گرم می گویند.

رنگ های گرم عبارتند از : قرمز، نارنجی و زرد

رنگ های سرد عبارتند از: آبی، سبز و بنفش

تأثیرات روانی رنگ ها

همه ما می دانیم، انسان موجودی است كه به سرعت و به شدت تحت تأثیر فر آیندهای محیطی قرار می گیرد و در تحت همین تأثیر شكل جدیدی از رفتار را از خود بروز می دهد. اثر روانی بعضی از رنگ ها به صورت زیر است:

زرد : زرد رنگی است با توان پرتو افكنی زیاد، كه بیشتر پرتوهای دریافتی را بازتاب می كند.

زرد، رنگی است رویه ای، رنگی كه ژرفا و عمق ندارد. بُرد آن نسبت به رنگهای دیگر زیادتر است و از بسیاری از ویژگی های سفید برخوردار است. رنگ ترش است و نمودار ترشی های متفاوت. صدای زیر ویولن « زرد » است. آواز بلبل و قناری زرد است. رنگ زرد وقتی یكدست باشد، شادی آفرین و هنگامی كه با تغییرات زمینه های رنگی همراه باشد ایجاد هیجان و ناراحتی تا حد اضطراب می كند. زرد رنگ بی خوابی، بیداری، بیماری، نا امیدی، هیجان، اضطراب و تلاطم فكری است. همچنین رنگ آغاز بهار، رسیدگی كشت، نمودار نیروی فزون نهفته در دانه است. رنگی است مادی و زمینی كه هرگز نمودار ژرفا نیست. رنگی است با موضوع عمودی و بنابراین با خط عمودی هم سنگ می شود. رنگ زرد رنگ جوانی، نشان روشنی و نور و نشان دانش و معرفت است. در بعضی اوقات رنگ زرد به عنوان القاء كننده تنفر مطرح می شود، این حالت زمانی مورد قبول است كه پس زمینه ی آن مشكی باشد زیرا تضاد این دو رنگ بسیار شدید است و در هیچ شرایطی با هم هماهنگی ندارند. در صورتی كه همین رنگ در پس زمینه ی سبز زندگی و امید را به نمایش می گذارد.

آبی : آبی، رنگی است آرام و درونگرا. بیننده را به سوی خود می كشد و در درون آرامش خود، نرم می سازد و به خواب می برد. چشم را به خود متوجه می كند. رنگ آبی موافق با وضعیت خط افق است. آبی، رنگی است الهی و آسمانی. رنگی است مطیع، سر به راه و سازشكار. آبی رنگ زمستان و سرمای آن است. آبی رنگ خلاقیت است. آرامش و سكونی كه از آن به ما می رسد نتیجه رشد مقتدر و طبیعی آن است. در استفاده از رنگ آبی بیننده همیشه منتظر یك نو آوری و كار جدید است. زلالی، پاكی و خلوص را می توان توسط رنگ آبی بوجود آورد. طعم آبی، بی طعمی و كمی متمایل به شیرینی است. رنگ آبی همیشه سایه دار است و همواره میل دارد در تاریكی خود نمایی كند. همیشه نامحسوس است و در عین حال هوای شفافی را می نمایاند. آبی با روان آدمی پیوند می خورد و تا اعماق و انتهای روح نفوذ می كند. آبی معنی ایمان می دهد. سمبل جاوید است.

قرمز : قرمز، رنگی گرم و دارای نیروهای برون گراست. رنگِ توان و فعالیت بسیار زیاد و رنگ مقوی قلب است. طعم آن شیرین است. قرمز رنگ حق، حقیقت، پیكار و بلاخره شهادت است. قرمز پایان تابستان و آغاز پاییز است. در تطابق با خط، گویای خط قطری همگن است. قرمز، رنگی است كه فرو رفتن و ماندن در آن می سوزاند و كناره گیری از آن گرما می دهد. رنگ عشق و تشكیل خانواده است. قرمز سمبل حیات و زندگی، عامل مؤثری در سازندگی و تشدید رویش گیاهان و بیان كننده ی هیجان و شورش است، نشانی تثبیت شده از مبارزه، انقلاب و شورش. اثر هیجان و هوس را به خوبی نشان می دهد، این رنگ اگر در پس زمینه تیره قرار گیرد وحشت، ناپایداری و پلیدی را نشان می دهد و اگر در پس زمینه روشن قرار گیرد معرف یك عشق سطحی و زودگذر است.

نارنجی : نارنجی، رنگی است كه خواص بصری آن آتش و خواص روانی آن گرما است. نارنجی رنگ جوانی است. رنگ شادابی است. رنگ جشن و سرور است و رنگ میوه های تازه رسیده. حالتی از اضطراب و عدم ثبات را شامل می شود. آمیخته با كمی سفید، رنگ بلوغ زنانه است و آمیخته با كمی مشكی، رنگ بلوغ مردانه است. در ارتباط با خط، خطی است آزاد و متمایل به عمودی.

سبز : سبز معتدل و اعتدالش سرد است. در سبز توان آرامش وجود دارد. رنگ تعقل، تفكر و آرامش خردمندانه است. رنگ صلح و صفا است. رنگ سبز، رنگ امید به زیستن و ادامه ی حیات در بهترین شرایط خود است. این رنگ در حالی كه در غرب مفهوم مطلق زندگی است (Western Green) در شرق یك رنگ روحانی و مذهبی به حساب می آید.

(Eastern Green) طعم رنگ سبز، نه شیرین است نه شور، نه ترش است و بی مزه، نه تند است نه تلخ، طعم آب گواراست و كمی مزه گَس دارد. سبز رنگ پایان بهار است و آغازین تابستان. در تطابق با خط، خط قطری است.

بنفش : رنگ بنفش نمایشگر بی خبری، بی اختیاری، ظلم و دشواری است و رنگی مرموز و بر انگیزاننده احساسات. اگر در سطوح وسیع به كار بریم حالت ترس را نشان می دهد؛ به خصوص اگر بنفش متمایل به ارغوانی باشد كه در طبیعت و مناظر اغلب به چشم می خورد. بنفش از نظر ظاهری و بصری معرف رنگین كمان و از نظر معنا القاء كننده امید است. در ارتباط با خط، رنگ خط آزاد متمایل به افقی است كه اگر با خط آزاد متمایل به عمودی آگین شود، گرمتر و سرخ می شود. صدای بنفش بم است و طعم آن گَس. بنفش سمبل هرج و مرج، مرگ، ستایش و عظمت است. بنفش آبی، رنگ القاء كننده ی تنهایی است. بنفش قرمز، نشان عشقی یزدانی و سلطه ی روحانی است.