گفتگو با یکی از اعضای مؤثر در برگزاری چهارمین نمایشگاه خانه کاریکاتور اصفهان
روزنامه اصفهان امروز و نشریه اصفهان نیمروز از حضور کارتون‌ها و طرح‌های مطبوعاتی به خوبی و به صورت مستمر استفاده کرده‌است. این کاریکاتورها در کنار عرضه در روزنامه، در چهار نمایشگاه تخصصی کاریکاتور نیز به نمایش گذاشته شده‌است. هر نمایشگاهی با خود دستاوردهایی داشته و همراه با نقدهایی نیز بوده است. چهارمین نمایشگاه کاریکاتور و طرح‌های مطبوعاتی اعضای خانه کاریکاتور اصفهان، در روز شنبه ۱۷ مرداد ماه به مناسبت روز خبرنگار با حضور اعضای خانه‌کاریکاتور اصفهان و با آثاری از احمد رفیعی، علی آهنگر، حامد بذرافکن، حمیدرضا حیدری، جمال‌الدین اعتباریان، لیلا امیراحمدی، لیلا بذرافشان، محمودرضا صنعتی، منصوره دهقانی، مسعود ماهینی، مهرداد عباسی، محمدعلی خوشکام، مجتبی حیدرپناه، ناهید زمانی، رسول رنجبر، سعید شعبانی، سعید جانقربان، نگین نقیه، وحید شریفی و سمانه نیسانی در گالری نقش خانه حوزه هنری اصفهان افتتاح شد. به همین بهانه گفتگویی با حامد بذرافکن یکی از اعضای خانه‌کاریکاتور و از نیروهای موثر در برگزاری این نمایشگاه داشتیم. پاسخ‌های این کاریکاتوریست را به پرسش‌های اصفهان‌امروز با هم مرور می کنیم:
*چهارمین نمایشگاه مطبوعاتی کارتون و طرح های مطبوعاتی از چه زمانی کلید خورد و چه مراحلی را طی کرد؟
از آغاز فعالیت کارتون مطبوعاتی با روزنامه اصفهان‌امروز در ابتدای سال ۹۳، در خانه‌کاریکاتور تصمیم گرفته شد که به صورت متوالی نمایشگاهی از آثار منتشرشده برگزار گردد که تا کنون ۴ نمایشگاه از این مجموعه برگزار شده است. ولی به‌صورت مشخص چهارمین نمایشگاه طرح و کارتون‌های مطبوعاتی از ابتدای سال برای روز خبرنگار برنامه ریزی شده بود.
نخستین مرحله پروژه برگزاری نمایشگاه، انتخاب آثار از بین آثار منتشر شده‌است که معمولا طی دو تا سه مرحله و زیر نظر شورای کارشناسی خانه‌کاریکاتور انجام می‌شود. سپس آثار منتخب وارد مراحل فرمت بندی، چاپ و نصب در نمایشگاه می‌شوند. طرح پوسترو دعوت‌نامه، برنامه‌ریزی تبلیغات و برنامه‌های جانبی دیگرهم در جلسه کارشناسی خانه‌کاریکاتور حوزه هنری تصمیم‌گیری شده و جهت اجرا به مسئول هر بخش ارجاع داده می‌شود.
*چه تعداد اثر در این نمایشگاه به نمایش گذاشته می‌شود و آثار مربوط به چه هنرمندانی است؟
در این نمایشگاه ۴۷ اثر از ۲۰ هنرمند کارتونیست و کاریکاتوریست برای علاقه‌مندان به نمایش در آمد. بیشتر کارتونیست‌ها از اعضای فعال خانه کاریکاتور اصفهان هستندو هنرمندانی هم از استان‌ها و شهرستان‌های دیگر به عنوان عضو مهمان با خانه‌کاریکاتور همکاری می‌کنند.
*چه تعداد از آثار مربوط به اخبار و رویدادهای شهر اصفهان بود و چه میزان از کارها مربوط به بیرون از اصفهان بوده است؟
بسیار تلاش شده است تا روند کارتون مطبوعاتی با محوریت اخبار و رویدادهای اصفهان تولید شود، ولی به دلیل برخی محدودیت‌ها و همچنین نیاز به پوشش اخبار ملی و بین المللی، معمولا ۵۰ درصد اخبار از اصفهان بوده و مابقی آنها از اخبار و رویدادهای ملی و بین‌اللملی انتخاب می‌گردد.
*تمام کارهای نمایشگاه در روزنامه اصفهان امروز چاپ شده اند؟ چه نیازی به ارائه نمایشگاهی آنها وجود داشت؟ مخاطب در نمایشگاه چه چیزی را می‌دید که در روزنامه از آن غافل بوده است؟
بله تمام آثار در روزنامه اصفهان امروز چاپ شده اند. همان طور که می‌دانید کارتون امروزه به دو بخش کارتون مطبوعاتی و کارتون نمایشگاهی تقسیم شده است. و هر کدام در دو مسیر متفاوت گام بر می‌دارند و لذا این تقسیم بندی به مخاطب کارتون هم سرایت کرده یعنی ما الان یک مخاطب مطبوعات‌خوان داریم و یک مخاطب نمایشگاه رو. به‌طور حتم مخاطبی که اهل مطبوعات است با این آثار آشناست ولی برای مخاطب نمایشگاه رو که عادت دارد کارتون را روی دیوار نمایشگاه ببیند این آثار تازگی دارد. هر چند برای مخاطب مطبوعاتی هم دیدن آثار آشنا ولی در قطعی بسیار بزرگ‌تر از کادر کارتون در روزنامه می‌تواند حلاوتی دیگر داشته باشد. از طرف دیگر مشاهده عکس العمل‌ها و واکنش‌های مخاطب به صورت زنده و رو در رو برای خود کارتونیست می‌تواند تجربه غیر قابل تکراری باشد.
*کارهای موجود در نمایشگاه را از لحاظ سبک و تکنیک اجرایی به چند دسته می‌توان طبقه بندی کرد؟ کدام شیوه و تکنیک گرایش بیشتری در بین کاریکاتوریست‌ها دارد؟
آثار نمایش داده شده بیشتر آثار دستی هستند که با اجرای دیجیتالی همراه شده‌اند. ولی آثار کاملا دستی و کاملا دیجیتالی هم در نمایشگاه حضور دارد. در حال حاضر بیشتر شیوه دیجیتالی در بین هنرمندان این حوزه طرفدار دارد. از طرفی هم تکنیک های دیجیتالی برای شرایط چاپ و انتشار در مطبوعات بسیار مناسب‌تر و مفیدتر است.
*این آثار در فضای مجازی نیز به نمایش گذاشته شده‌اند؟ واکنش مخاطبان در آن فضا نسبت به این کارها چگونه بوده است؟
بله از ابتدای شروع فعالیت کارتون مطبوعاتی، آثار به صورت روزانه در فضای مجای هم به نمایش در می‌آمد. واکنش‌ها بسیار مثبت و بعضا غیرقابل تصور بودند. بخصوص که چندین پیام تأیید و تبریک از بزرگان این حوزه دریافت کردیم. ولی در مواردی هم بود که یک کارتون باعث چالش شود مانند اثری از خود بنده که در موردگسترش بیماری ام اس در اصفهان بود. این تعامل با مخاطب در عرصه‌های مختلف (مطبوعات، نمایشگاه و فضای مجازی) نقد‌ها و نظرات سازنده‌ای دربر داشته‌اند.
*نمایشگاه چهارم را در مقایسه با سه نمایشگاه قبل چطور ارزیابی می‌کنید؟
پیشرفت چشمگیر تکنیکی کارتونیست‌هایی که پیگیر این حوزه بوده‌اند مهمترین تفاوتی است که می‌توان نسبت به سه نمایشگاه قبلی ذکر کرد. همچنین به اضافه شدن کارتونیست‌های جدید به این حوزه و کارتونیست‌های غیر اصفهانی هم می‌شود اشاره کرد. هرچند در موارد بسیاری هنوز نیاز به کار جدی و ارتقا سطح کیفی وجود دارد.
*خلاقیت و ایجاد فضای تازه و بکر در این مجموعه چقدر برای کاریکاتوریست‌ها مهم بوده و به آن رسیده‌اند؟
در کارتون مطبوعاتی ایتم‌هایی مانند بروز بودن و سرعت اجرای اثر برای رسیدن به زمان مناسب انتشار بیشتر از خلاقیت و ایجاد فضای تازه و بکر مهم است. به همین دلیل معمولا در فضای کارتون مطبوعاتی کمتر شاهد نوآوری و خلاقیت‌های تکنیکی هستیم.
*در این نمایشگاه، ورکشاپ هم داشتید؟ جلسه نقد و پرسش و پاسخ چطور؟
متأسفانه امکان برگزاری برنامه‌های جانبی در این نمایشگاه فراهم نشد. هرچند به دلیل وجود روز خبرنگار جا داشت که ورک شاپ یا جلسه نقد و بررسی هم داشته باشیم.
*واکنش مخاطبان نمایشگاه نسبت به آثار چگونه بود؟
واکنش‌های مخاطبین در روز افتتاحییه جالب بودند. با توجه به اینکه بیشتر کارتونیست‌ها هم در روز افتتاحیه حضور دارند سوال‌هایی داشتند که با کارتونیست در میان می‌گذاشتند، تعدادی بر سر یک کار با هم بحث و جدل می‌کردند. کسانی هم بودند که با دیدن بعضی آثار سری به تأسف تکان می‌دادند.
*مهمترین اقدام شما برای نمایشگاه پنجم چه باید باشد که در ۴ نمایشگاه قبلی کمتر به آن توجه شده‌است؟
به نظرم تبلیغات گسترده‌تر وایجاد امکان حضور خبرنگاران و روزنامه‌نگاران و اصحاب رسانه در نمایشگاه بسیار ضروری است. همچنین برگزاری ورک شاپ با حضور اساتید این حوزه می‌تواند بسیار مفید باشد.
منبع شیرین طنز
