هادی حیدری :کارتون در ایران هنر مهجوری است
هادی حیدری می‌گوید: هنر کارتون در ایران مهجور است و به حدکافی به آن بها داده نشده است. در فرانسه و ژاپن به طور مثال کتاب‌های کمیک استریپ طرفداران زیادی دارد. در ایران هنوز بسترهای لازم برای ایجاد این علاقه وجود ندارد.
کارتون در ایران هنر مهجوری است
هادی حیدری دبیر مسابقه ملی «کارتون و کاریکاتور کتاب» در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) با اشاره به سابقه کارتون‌ها با موضوع کتاب گفت: نمی‌توان زمان دقیقی را برای این هنر تعیین کرد. این هنر زمانی که دغدغه‌های حوزه کتاب مطرح شد وارد دنیای هنری جهان شده است. البته کارتون در ایران هنر جدیدی است و ورود آن به ایران به زمان مشروطه برمی‌گردد.
حیدری درباره دغدغه‌های فعلی هنرمندان این عرصه عنوان کرد: از دغدغه‌های رایج حال حاضر در میان کارتونیست‌ها دیجیتالیسم و تهدیدهای آن درباره کتاب کاغذی است. در روزنامه‌ها هم هروز شاهد این تهدید هستیم و امروزه حوزه مدیا بیشتر در فضاهایی مانند ویدئو و پادکست اعلام حضور پیدا می‌کند تا محصولات کاغذی. آثاری که در جشنواره‌های مربوط به کتاب شرکت می‌کنند هم به این موضوع توجه ویژه دارند و مثلا کتاب الکترونیک را با کتاب کاغذی مقایسه می‌کنند و به این موضوع می‌پردازند که حوصله کم آدم‌های این زمانه و سرگرمی‌هایی مانند شبکه‌های اجتماعی به انسان اجازه مطالعه می‌دهد یا خیر. در حال حاضر کپشن‌های طولانی یک پست در شبکه‌های اجتماعی هم کمتر خوانده می‌شوند چه برسد به کتاب. این جنس از دغدغه در آثار امروز کارتونیست‌ها با موضوع کتاب به وفور مشاهده می‌شود.
هادی حیدری درباره تاثیرپذیری کارتونیست‌ها از شرایط فعلی داخل و خارج از کشور گفت: این هنر مرزی ندارد. کارتون چند شاخه دارد؛ کارتون‌های ادیتوریال که متناسب با اخبار روز خلق می‌شوند و اگر دارای دیالوگ باشند به زبان کشور تولیدکننده نوشته می‌شوند و اینکه اینگونه کارتون‌ها تاریخ مصرف دارند. اما کارتون‌هایی هستند که مرزهای جغرافیایی را پس می‌زنند و در هر کجای دنیا که ارائه شوند منظور پدیدآورنده را می‌رسانند. به نظرم آثاری که در حال حاضر کارتونیست‌های ما خلق می‌کنند به هیچ وجه اینطور نیست که فقط مختص ایران باشد و در شبکه‌های اجتماعی که ارائه می‌شوند می‌فهمیم که مخاطب خارجی هم پیدا کرده‌اند.
این روزنامه‌نگار در ادامه درباره نمادهای کارتونی رایج در دنیا توضیح داد: نشانه‌هایی که از دنیای دیجیتال وارد کارها شده امروزه بسیار زیاد است. قلم، برگه‌های کتاب و چیزهایی از این قبیل نیز جزو تصاویر همیشگی این کارهاست. حروفی که در کتاب می‌آید می‌تواند سوژه قرار گیرد و کلاویه‌های پیانو که دستی آنها را می‌نوازد نیز می‌تواند به موضوع کتاب اشاره کند. از موضوعات جدیدی که هنرمندان این عرصه می‌توانند به آن وارد شوند
کارتونیست‌ها هم باید در این عرصه احساس امنیت شغلی کنند تا بتوانند در این رشته به فعالیت مداوم بپردازند.
مربوط به مشکلاتی است که نویسنده‌ها دارند؛ یکی از مشکلاتی که نویسنده‌ها دارند، بحث چاپ کتاب است که ناشی از گرانی کاغذ است و همچنین بحث ممیزی از جمله بحث‌هایی است که کارتونیست‌ها در ایران کمتر به آن پرداخته‌اند.
این کارتونیست درباره وضعیت چاپ کتاب‌های کارتون در ایران گفت: این هنر در ایران مهجور است و به حدکافی به آن بها داده نشده است. در فرانسه و ژاپن به طور مثال کتاب‌های کمیک استریپ طرفداران زیادی دارد. در ایران هنوز بسترهای لازم برای ایجاد این علاقه وجود ندارد. با وجود ممیزی‌های این هنر محدودیت برای چاپ این آثار بسیار زیاد است و بسیاری از کارتونیست‌ها روی رشته خود متمرکز نیستند و به طور مثال در انیمیشن فعالیت می‌کنند تا مشکلی در تامین معاش خود پیدا نکنند. وقتی هم تمرکز بر روی رشته مورد علاقه‌ات نداشته باشی نمی‌توانی به زایش هنری برسی.
مساله دیگر بی‌میلی ناشران برای چاپ کتاب کارتون است. ناشران اذعان دارند که استقبال از این کتاب‌ها در بازار کتاب خوب نیست. مگر اینکه هنرمندکارتونیست قبلا مخاطب خود را پیدا کرده باشد و هنگامی که کتاب بیرون می‌دهد، آن کتاب با استقبال روبه‌رو می‌شود. من به خاطر دارم در نوجوانی‌ام به شدت کتاب‌های کارتون منتشرشده را دنبال می‌کردم و برای خرید یکی از آنها از محل زندگی خود به آن سر شهر در خیابان جمهوری رفتم و کتاب موردنظرم را خریدم. اما مخاطب عام به این صورت نیست و باید ابتدا بستر این علاقه ایجاد شود و کارتونیست‌ها هم باید در این عرصه احساس امنیت شغلی کنند تا بتواند به فعالیت مداوم بپردازند.
به نظر من کارتون به تنهایی یک رسانه است و می‌تواند در انتقال معنا و مفهوم به خوبی عمل کند. در کشورهای دیگر در این حوزه کاراکترسازی می‌شود و از آن در صنعت تولید لوازمی مانند پیکسل و لوازم تحریر به خوبی استفاده می‌شود.
حیدری همچنین درباره مسابقه کارتون در هفته کتاب و کتابخوانی که امسال به عنوان بخش جنبی اضافه شده است گفت: خروجی اینگونه جشنواره‌های هنری معمولا کاتالوگ یا کتابی است، مشتمل بر آثار برگزیده جشنواره که به همراه معرفی هیات داوران و دبیر آن منتشر می‌شود. همچنین ما امسال این امکان را داریم که در این جشنواره از یک نفر از کارتونیست‌های پیشکسوت تجلیل کنیم. معیار ما برای انتخاب این کارتونیست، جریان‌سازی، مولف و شاگردپروربودن این کارتونیست بوده است.
وی افزود: یکی از اهداف ما در این بخش این بوده است که آثار شرکت‌کننده در فرم‌های مختلف مانند کارت‌پستال یا حتا کارت دعوت این جشنواره عرضه شود. این آثار پتانسیل استفاده در تقویم، پیکسل و اقلام تبلیغاتی را نیز دارد. به عنوان مثال در هفته کتاب می‌توان از آثار برگزیده در بیلبوردهای این هفته استفاده کرد تا جامعه با این هنر بیشتر آشنا شود و از یک سمت دیگر این تصاویر حاوی پیام‌هایی است که شاید به اندازه ده‌ها کتاب و مقاله پیام داشته باشد و خبر خوب اینکه قرار است که در کارت دعوت مراسم از این طرح‌ها استفاده شود.