با سلام،در ابتدا ضمن معرفی  پیرامون این نمایشگاه و اهدافش برای خوانندگان بگویید؟

-          نمایشگاه  کاریکاتور« دنیای وارونه ی من» با هدف معرفی و شناساندن هنر تاثیر گذار کاریکاتور به عموم مخاطبین علاقمند و همچنین رشد درک بصری آنها و در نهایت بیان آسیب ها و ناهنجاری های اجتماعی، زیست محیطی، فرهنگی، رفتاری ، تروریسم جهانی، نبود عدالت جهانی در دیدن فجایع و کشتار بشریت، فقرفکری، اعتیاد و.....که هرکدام تایید کننده وارونگی دنیای پیرامون می باشد. از زمانی که قابیل هابیل را کشت، دنیا وارونه شد و ارزشها ، بی ارزش شدند و ادم ها به خاطرفقرفکری، مصلحت ها، شهوت قدرت ، تعصبات و منافع شخصی و فردی شروع به قتل وغارت ، کشتار بشری و تجاوز به جان، مال وناموس کردند.دروغ، کینه توزی، نفرت، حسادت ، حرص و طمع و بوالهوسی برای دستیابی به هر چه بیشتر، زمین و حیات بشری را هم به خطر انداخته است. هیچ چیز سرجاش نیست و اخلاق و منش انسانی روز به روز متزلزل تر می شود و دنیا وارونه تر می شود. کاریکاتور بیان وارونگی و وارونه شدن این دنیاست .پس کاریکاتور خود واقعیت است. دنیای پیرامون به شکل کاریکاتورگونه ی پیش می رود. با وارونه شدن دنیا، کاریکاتور متولد شد و تا زمانی که این وارونگی ادامه دارد، کاریکاتور نیز به حیات خودش ادامه خواهد داد.

آقای دوست محمد،از چه زمانی و چطور شد که به کشیدن کاریکاتور روی آوردید؟

-          علاقه به نقاشی و هنر در سنین ابتدایی در وجودم بود. این علاقه در مقطع راهنمایی بیشتر شد و در مقطع دبیرستان به شکل کشیدن شخصیت های کارتونی و تا حدودی کاریکاتور چهره و موضوعی اما نه به شکل حرفه ای ادامه پیدا کرد.برعکس همیشه از عدد ورقم، حساب و کتاب و ریاضیات بیزار بودم و ناتوان. با وجود این به علت نداشتن مشاور، در مقطع دبیرستان، ریاضیات را انتخاب کردم و یادمه در درس جبر وآنالیز سال چهارم ریاضی، 5/. گرفتم اون هم با ضریب 2. به سختی دیپلم ریاضی گرفتم. با ورود به دانشگاه در  سال 75 در رشته کارشناسی فرش دانشکده  معماری وهنری دانشگاه کاشان، کاریکاتور را در قالب همکاری با نشریات دانشجویی و شرکت در مسابقات ملی و بین المللی ادامه دادم.شاید علت روی اوردن بنده به این شاخه از هنر،قابلیت ها و ظرفیت های وجودی کاریکاتور در بیان تاثیر گذار و قدرتمند موضوعات مختلف جهانی می باشد . که این قابلیت و تاثیر گذاری شاید در سایر شاخه های هنری، کمتر یا محدود تر باشد.

در مورد موضوع و مفاهیم کاریکاتورهایتان بگویید؟

-          از میان شاخه های کاریکاتور، بنده به کاریکاتور موضوعی علاقمند هستم چون محدودیتی در بیان موضوعات متعدد و مختلف ندارد. اما مثلا در کاریکاتور چهره این محدودیت هست. در مورد برخورد با مسائل و موضوعات، با حفظ هنجارها و رعایت حرمت ها به ارزش ها و قوانین، کم وبیش به بیان اسیب ها و ناهنجاری های موجود در رفتار انسانی مثل حقوق شهروندی، بی عدالتی، فقر فکری، مباحث زیست محیطی، مباحث شهرنشینی و... علاقمند می باشم. خیلی سیاست را دوست ندارم و اگه موردی می بینید بیشتر نگاه انسانی و  اخلاقی به قضیه دارم.

سوژه‌هایتان را چطور انتخاب می‌کنید و اجرای آن ها چقدر زمان می برد؟

-          معمولا هنرمندان کاریکاتوریست ، برای ایده یابی و پیدا کردن سوژه از منابع مختلف استفاده می کنند.اخبار ورسانه ها، اینترنت، وقایع و رویدادهای محیط پیرامون، از اطلاعات و حافظه تصویر خود، فیلم، انیمیشن، داستان، ضرب المثل ها، شعر و... خلاصه کاریکاتوریست ها نیاز مبرم به داده ها و اطلاعات و مطالعه مستمر دارند تا بتوانند برای حصول نتیجه بهتر، و خلق ایده های ناب تر و بکر، شروع به ایده یابی کنند.

زمان اجرا هم بستگی به تکنیک کار دارد مثلا اینکه سیاه وسفید باشه یا رنگی، کار دست باشه یا دیجیتال باشه ممکنه از یک ساعت تا نصف روز و حتی بیشتر هم طول بکشه.

از طرح‌هایی که تا به‌حال زده‌اید کدام طرح را خیلی دوست دارید؟

-          چند کار هست که خیلی تاثر گذار بوده یکی مجسمه مادری هستش که اطرافش از کودکان سر راهی و بی سرپرست که همه ارام و شاد هستند، پر شده. یا کاری هست در رابطه با ویرانه های جنگ عراق یا سوریه یا هر جایی که جنگ خانمان سوز و ویرانگر اتفاق افتاده ، کودکی که کشته شده و توسط میله های فلزی دیواری از جنس سیمان یا بتن که فاقد درک وشعور انسانی است، مثل دو تا دست، بلند شده است و کودک را در معرض نمایش  و قضاوت، فرشته کور عدالت و دیدگان بشریت خاموش و غفلت زده قرار داده است.

یک کار دیگه هست ، کودک توسط سربازی کشته شده و خون فوران کرده ، بعد در پایین تر چند تا مهندس و کارگر در حال آوردن دکل نفتی برای استخراج خون بچه هستند.که این کار در واحد انیمیشن حوزه هنری با عنوان استخراج خون، تبدیل به انیمیشن شد. چند تا از کارهام به همین شکل در قالب انیمیشن هم ساخته شده است.

در کاریکاتور چهره،بیشتر اغراق ظاهری برایتان مهم است یا نشان دادن شخصیت درون آن فرد؟

-          تخصصی در این زمینه ندارم ولی بر اساس اطلاعات نسبی که دارم فکر می کنم کاریکاتوریست چهره تلاش میکند با نشان دادن و اغراق در ویژگیهای ظاهری هر شخصی، به دنبال کشف وجوه شخصیتی و پیچیده ی درونی شخص مورد نظر باشد.

نسبت به کلمه‌ی«خط قرمز» چه احساسی دارید و آیا تا کنون کاریکاتوری کشیده اید که برایتان دردسرساز شده باشد؟

-          خطوط قرمز را ادم ها بر اساس منافع، باورها، ارزش ها و سیاستهای موجود در هر کشوری ایجاد می کنند و تجاوز یا عدول از ان دردسر ساز و تبعات جانی، مالی و حقوقی دارد. که در همه ی کشورها حتی کشورهای به اصطلاح توسعه یافته و پیشرفته هم وجود دارد منتها ممکنه  به شکل شبکه ی پیچیده ونامرئی در زیر تمام شعارها و رفتارهای آزادی بخش و دموکراسی ، تنیده شده باشد. در جامعه ما هم روحانیت و ارزشهای دینی و مبانی اعتقادی ما ، جزء خطوط قرمز می باشند که باید احترام گذاشت. خیر در این زمینه کاریکاتوری نکشیدم که مشکلی ایجاد کنه چون ، خودم علاقه ی به مباحث سیاسی ندارم .

بهترین خاطره ای که از دنیای کاریکاتور دارید چیست؟

-          بهترین خاطره کسب جایزه ی ویژه از بیست ودومین مسابقه ی بین المللی کاریکاتور ترکیه بود ، بعنوان اولین جایزه جهانی که نقطه ی عطفی در زندگی هنری بنده بود وباعث شد ، جدی تر به قضیه نگاه کنم و مسیر حرفه ای را در این عرصه انتخاب کنم.

1-     آدم های بد در کجای نگاهت قرار دارند؟

هیچ آدمی بد به دنیا نمیاید. کودکان مثل صفحه ی حساس فیلم می مانند که هر چی را ببینند با کیفیت بالا ثبت می کنند. انها چون بد می بینند، بد می شنوند، بد حس می کنند و بد تربیت می شوند، بد از آب در میان. پس آدم های بد محصول و بازتاب جریان تربیتی غلط و نادرست است . آدم های بد وجود دارند، اما نه در نگاه من بلکه در واقعیت پیرامون. سعی کردم هیچ آدمی را بد نبینم و درباره هیچ کس و هیچ چیز پیش داوری یا قضاوت بد نکنم.

اگه آدم ها را بد ببینم،  نشان از وجود بدی و نقص در وجودم است که سعی دارم با تعبیر و قضاوت های غیر واقع بینانه و نادرست از دیگران، زخم ها و نقص های وجودیم را بپوشانم. چون نقص و بدی در وجودم هست ، دیگران را بد و ناقص می بینم. انچه در کاریکاتورهایم دیده میشود، بیان رفتارهای غلط و نادرست افراد است نه قضاوت در باره شخصیت افراد. بایستی رفتار وتفکر افراد را با شخصیت انها، جدا نماییم.

انچه در اثارم دیده میشود خندیدن و پوزخند به رفتارهای احمقانه ی آدم زرنگ های است که اگاه هستند و می دانند که دنیا و هر انچه در ان است، ماندگار نیست ولی باز حریصانه و وقیحانه دروغ می گویند، حقوق دیگران را پایمال  می کنند،  دزدی می کنند وبه حقوق ملت ها تجاوز می کنند، آدم زرنگ های نابغه ی که رشد و ترقی خود را درتباه کردن و نابودی فکر، اندیشه، و جان ومال مردم میدانند و سوار بر شانه های نحیف و لاغر مردم، با افتخار از  رشد و پیشرفت حرف میزنند و به دنیا فخر می فروشند. حالم از این زرنگ ها بهم می خوره؟!!

2-     دوست داری مثل سید مهدی شجاعی به بعضی کشورها رات ندن؟

خوشبختانه با هنر کاریکاتور به دیدگاهی دست پیدا کردم که حسرت رفتن به کشورهای دیگر را ندارم که بعدش کاری بکنم تا مانع رفتنم شوند.نه اینکه دوست نداشته باشم، چون گردشگری و سفر کردن منبع بکری برای مطالعه و کسب تجربه و یادگیری بیشتر است.وقتی با هنر و به خصوص کاریکاتور که بهت سلاحی میدهد از زوایای مختلف به جهان پیرامونت نگاهی دگر باره بندازی، و به این باور برسید که در معادلات کیهانی و مقیاس های نجومی، جایگاهت کجاست، خیلی از ارزوها و خواسته ها ناچیز  و حقیرانه می شوند. اگه مجهز به این نگاه پویا و خلاقانه باشید، در هر کجا و هر نقطه جغرافیایی که زندگی کنید، میتوانید درست زندگی کنید .

3-     نکنه میخوای دنیا وایسته که تو پیاده شی؟

نه دیگه قرار نیست پیاده بشیم. هر کسی در حد توانش و در هر عرصه ی باید برای  ساختن دنیای متعادل قدمی بردارد.

هنرمندان، فرهیختگان و کاریکاتوریست ها  با بیان وارونگی ها، در تلاشند تا تعادل و توازن دنیا را برگردانند و با نشان دادن دنیای نا متعادل و ناموزون به مسببین آن، صلح و دوستی ، پاکی و راستی، محبت و  انسانیت را در دنیا حاکم نمایند. هنرمند رسالت و وظیفه اش بزرگنمایی و بیان ناراستی ها و کج رفتاری ها هستش و قرار نیست کل جامعه رو بسازد .باز دو نمونه از اثارم و مثال بزنم که موید این مطلب هستش. اولی کاریکاتوری ست که پلیسی دستور ایست میدهد به مقام برجسته ی که داخل ماشین تشریفات نشسته و منتظر است که پیاده شود. ولی جلوتر روی فرش قرمز، خطوط عابر پیاده کشیده شده تا پیرزن و پیرمرد عبور کنند که نشان دهنده ی بزرگ بودن و ارجع بودن مقام سالمندان  می باشد. خوب ایا روزی میرسه در جامعه ی ما این رسم ومرام انسانی و اخلاقی پیاده شود.؟!

4-     ای کاش های تو چیه؟

کاش می فهمیدیم همه آنچه که فکر میکنیم، باور داریم یا اعتقاد داریم، 1./. آن چیزی های هست که در دیگران وجود دارد. و به این باور میرسیدیم برای دریافت حقیقت، به همه آن چیزهای درستی که در دیگران وجود دارد هم نیاز داریم. باور می کردیم همه آنچه که سالیان ساله درستش می پنداشتیم، غلط ویا نیاز به اصلاح و تجدید نظر دارد. کاش به این درک می رسیدیم که افکار و باورهای ما برابر با حقیقت محض نیست. بلکه جزء بسیار ناچیز، گزینش شده، سانسور شده و انتخاب شده از دنیای حقیقی است.

اگه به این درک والا و انسانی برسیم، با مشکلات زندگی خونسرد، صبورانه تر و ارام تر بر خورد می کنیم.

کاش کمی بزرگتر می شدیم ، کمی بزرگتر فکر میکردیم و کمی از این زمین لعنتی فاصله می گرفتیم، اونجاست که به حقارت و بی ارزش بودن بسیاری از رفتارها و حرکاتمان می خندیدیم.

5-     آخرش هر چی میخوای بگو

زیاد اهل گفتن نیستم. گفتنی ها را قبلا گفتن.گفتنی اگه باشه ، فقط نشان میدهم با زبان هنر کاریکاتور. زبانش ، جهانی هستش و همه میفهمند چی می گم. مولانا در مثنوی، مجموعه را « بشنو » آغاز کرده است و تخلصش « خموش » است. بنده هم دوست دارم بیشتر سکوت کنم و ببینم. دنیا را و همه انچه که در ان هست، بی قضاوت و بدون پیشداوری ببینم و مشاهده کنم. قلمرو سکوت راز خلقت است. و خداوند در قلمرو سکوت ، اسرار و رموز پنهانی جهانش را با انسانهای که اهل سکوت هستند در میان می گذارد. کاش به کودکانمان یاد بدیم، به جای پرحرفی، دیدن را یاد بگیرند.

عذرخواهی می کنم از اینکه پاسخ سوال های طنز شما، جدی شد. شما انتظار پاسخ طنز داشتی ولی باید بگم کاریکاتور شوخی نیست و کاملا جدی هستش.