انتقاد بهمن عبدی از بی‌اخلاقی برخی کاریکاتوریست‌ها

بهمن عبدی، کارتونیست پیشکسوت که در دهمین جشنواره سراسری کارتون و کاریکاتور مورد تقدیر قرار می‌گیرد، معتقد است: هنرمندان این حوزه قدر خود را نمی‌دانند و انسجام لازم بین آن‌ها وجود ندارد و بعضا با کنایه همدیگر را می‌رنجانند.

به گزارش تبریز تونز به نقل از خبرگزاری فارس به نقل از روابط عمومی سپهر سوره هنر، بهمن عبدی هنرمند پیشکسوت تجسمی که در دهمین جشنواره سراسری کارتون و کاریکاتور مورد تقدیر قرار می‌گیرد، با اشاره به نگاه موضوعی این جشنواره بیان کرد: در دنیا به شیوه‌های مختلف جشنواره‌های موضوعی را با نگاه خاص دنبال می‌کنند. برای مثال در ترکیه موضوعات خاص منطقه و این کشور انتخاب می شود یا در کشورهای دیگر ممکن است انتخاب آزادی صورت بگیرد. این بستگی به شیوه نامه و حتی حامیان جشنواره و خواسته هایشان دارد.

وی افزود: در ایران نیز این شیوه ها دنبال می شود. این که جشنواره سراسری کارتون و کاریکاتور خراسان شمالی موضوع خاصی ندارد، نشان از پویایی آن است. این جشنواره نمی خواهد درجا بزند و پیوسته در حوزه موضوعی جستجو می‌کند. همچنین به هنرمند این فرصت را می‌دهد که خود را محک بزند و این باعث رشد کارش می شود. حوزه هنری نیز به طور خاص این فرآیند و هدف را دنبال می‌کند. البته وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز تلاش می کند خود را در این حوزه به روز نگه دارد اما حوزه هنری به دلیل فعالیت های گسترده خود در سطح ایران و جوان گرایی بیشتر به دنبال این هدف است و تاکنون نیز تاثیر گذار عمل کرده است.

عبدی با بیان این که نگاه موضوعی در کارتون کیفیت آثار را ارتقا می دهد، عنوان کرد: نگاه موضوعی در جشنواره های کارتون داوری را ساده تر کرده و باعث می شود هنرمندان کارهای تکراری را به جشنواره های مختلف ارسال نکنند. انتخاب موضوع خاص برای این جشنواره ها اگرچه کمیت آثار را کم، اما به ارتقای کیفی جشنواره کمک می‌کند. در غیر این صورت یک کارتون ممکن است به جشنواره های مختلف دنیا ارسال شود تا در نهایت یک جایزه را از آن خود کند. اتفاقا این آزاد بودن موضوع مطابق خواسته هنرمندان هست.

* از اغراق در کاریکاتور چهره‌ام استقبال می‌کنم

وی درباره انتخاب پرتره برای موضوعات کاریکاتور در جشنواره ها توضیح داد: انتخاب پرتره نیز پیش از این در جشنواره های جوان گرگان و اردبیل هم باب بوده است و این رویدادها چهره یک هنرمند عمدتا از رشته های غیر سینمایی و ورزشی را به عنوان سوژه انتخاب می کردند. زیرا چهره های سینمایی و ورزشی آمادگی ذهنی ایجاد می‌کنند یا برای موضوع کارتون می‌دانستند که مثلا باید مایه‌های مذهبی در آثارشان باشد و خود را از پیش با این موضوعات احتمالی هماهنگ می‌کردند.

عبدی ادامه داد: من خود سعی می‌کردم هنرمندان حوزه‌های دیگر را به عنوان موضوع به هنرمندان جوان پیشنهاد بدهم و در زمینه کارتون نیز ما خط شکنی کردیم و در لحظه موضوعات را به آن ها پیشنهاد می دادیم تا ایده های جدید بیشتری به جشنواره راه یابد. در این حالت بیشتر آثار به تکنیک نزدیک می شدند. به طور کلی این رویه حوزه هنری که از سال گذشته اجرا شده و چهره هنرمندان خاصی را به عنوان موضوع کاریکاتور در فراخوان جشنواره اعلام می‌کند، روند خوبی است.

این هنرمند درباره انتخاب چهره خودش به عنوان موضوع بیان کرد: تاکنون کاریکاتورهای زیادی از من کشیده‌اند و در فضای مجازی برایم فرستاده‌اند اما چهره من چندان جای اغراق ندارد و من دست هنرمندان را برای این کار باز گذاشته ام(با خنده). نه تنها محدودیتی نمی‌گذارم بلکه از هر نوع اغراق هم استقبال می‌کنم.

عبدی درباره مهم‌ترین معیارهای یک کاریکاتور خوب گفت: باید در ارتباط با موضوع باشد و برداشت مخاطبی که سوژه را نمی شناسد نیز همین ربط باشد. این به تخصص هنرمند برمی گردد که اثر نهایی را سوژه‌دار کند و مخاطب را به شناخت موضوع کاریکاتورش راهنمایی کند. حتی این که سوژه چگونه فردی است نیز می‌تواند در این کاریکاتور به نحوی گنجانده شود. خندان یا عبوس بودن و برخی دیگر از خصوصیات اخلاقی نیز می‌تواند در کاریکاتور نمود یابد. حال ممکن است ساده، با هاشور یا با رنگ باشد و تقلیدی نبودن هم معیار مهم دیگری است که باید رعایت شود.

وی درباره مهم‌ترین مشکلات فعلی عرصه کارتون و کاریکاتور بیان کرد: به نظرم فارغ از بحث حمایت، هنرمندان این حوزه گویی قدر خود را نمی‌دانند و انسجام لازم بین آن‌ها وجود ندارد. با گوشه و کنایه‌ها بعضاً همدیگر را می‌رنجانند اما هنرمند واقعی درگیر این حاشیه‌ها نمی‌شود و ما متاسفانه در بسیاری از حوزه ها به این مشکل دچاریم. ضمن این که انتظارمان از نهادهاست، در حالی که بخش مهمی از مشکلات را اهالی این صنف خود می‌توانند حل کنند.

وی افزود: شاید مشکل دوم این باشد که کارتون و کاریکاتور به نوعی با موضوعات هدایت‌شده پیش می‌روند و در این شرایط به ویژه کارتون که باید انتقادی باشد، از مسیر اصلی خود دور می‌شود.

علاقه مندان به شرکت در دهمین جشنواره سراسری کارتون و کاریکاتور جوان ایرانی می توانند آثار خود را تا ۲۰ مرداد ماه امسال در سایت موسسه فرهنگی هنری سپهر سوره هنر به نشانی www.artfest.ir ثبت کنند.