مشهد را به عنوان قطب تصویرسازی و کارتون می‌شناسند

ایران یکی از بهترین کشورها در زمینه کارتون و کاریکاتور است. در جشنواره‌های کاریکاتور و کارتون، ایرانی‌ها جزو نفرات برترند؛ نمونه‌اش هم جشنواره بین‌المللی کاریکاتور روسیه ۲۰۲۱ است که به تازگی با موضوع محیط زیست و گرم شدن کره زمین برگزار شد و از بین ۶۰۰ کارتونیست از ۴۰ کشور با ۲هزار اثر، سه نفر از کارتونیست‌های ایران مقام آورده یا جایزه ویژه را از آن خود کردند؛ از جمله کارتونیست معروف مشهدی، علیرضا پاکدل که جایزه ویژه را از آن خود کرد.

پاکدل تاکنون بیش از ۱۵۰ جایزه داخلی و بین‌المللی بدست آورده و چندین نمایشگاه مستقل از آثارش برگزار کرده است. این هنرمند توانسته جوایز معتبر ملی و بین‌المللی کسب کند.  علیرضا پاکدل داوری آثار کاریکاتور جشنواره برزیل در سال ۲۰۱۹ را به اتفاق همسرش صبا دارابیان که به عنوان اولین داور زن ایرانی در چنین سطحی حضور یافته بود، بر عهده داشت. او در سال ۱۳۹۹، کارتون‌هایی با موضوع کرونا و حمایت از کادر درمان خلق کرده است که در سطح جهانی بسیار دیده شد.

گفت‌وگوی ما را با این هنرمند کارتونیست مشهدی بخوانید.

از شرکت در جشنواره کاریکاتور روسیه بگویید.

موضوعات محیط زیستی برای من به عنوان یک دغدغه مطرح است به ویژه در کارهایی که برای مطبوعات انجام می‌دهم و از جشنواره‌هایی که با این موضوع برگزار می‌شوند استقبال می‌کنم. جشنواره بین‌المللی کاریکاتور روسیه نیز با موضوع گرم شدن زمین برگزار شد که من هم کارتونی ارسال کردم. یک پنگوئن مادر و بچه روی یک تکه یخ به شکل «دیس لایک» ایستاده‌اند و تکه یخ از زیر دارد آب می‌شود. تلاش کردم تصویری بکشم که بین‌المللی باشد و هر کسی از هر ملیتی پیام آن را بفهمد. چند روز پیش هم خبر دادند این اثر حائز رتبه شده است. این جشنواره جایزه نقدی ندارد ولی اعتبارش برای من کافی است و کارم همه جا دیده می‌شود.

شما جوایز خارجی و داخلی زیادی دریافت کردید. کدام جایزه بیشتر در ذهن شما ماندگار شده است؟

من تاکنون جوایز معتبر زیادی در سطح جهان برای آثارم دریافت کردم که همگی برای من باارزش هستند چون گفته می‌شود یک هنرمند ایرانی این جایزه را دریافت کرده است. به ویژه مشهد که حالا به عنوان یک قطب تصویرسازی و کارتون در جهان شناخته می‌شود و آثار هنرمندان تجسمی‌کار مشهدی در جشنواره‌های جهانی صاحب رتبه می‌شوند. در بین جوایزی که دریافت کردم جایزه ورلد پرس کارتون پرتغال با موضوع «مهاجران در دنیا» خیلی دیده شد و من هم بیشتر دوستش دارم.

با موضوع کرونا هم آثاری خلق کردید. آثار شما چه بازتاب‌هایی داشت و بیشتر به چه وجه این بیماری توجه داشته‌اید؟

بله. در مدتی که از شیوع کرونا می‌گذرد و به خصوص دوران قرنطینه بیش از ۴۰۰ کارتون و کاریکاتور درباره کرونا کشیدم که بسیار مورد توجه مخاطبانم از سراسر جهان قرار گرفت و حتی خود اینستاگرام هم از کارهای من قدردانی و آن را در پیج رسمی خود منتشر کرد. بازخوردهایی که از سراسر جهان به ویژه در این مورد دیدم من را بیشتر خوشحال کرد. کشورهای زیادی این کارتون‌ها را منتشر کردند؛ از جمله آمریکا، کانادا، روسیه، اسپانیا، ایتالیا، مالزی، برزیل، کلمبیا، مکزیک، کشورهای عربی و حتی شبکه‌های تلویزیونی ترکیه یا سی‌ان‌ان عربی درباره این آثار با من مصاحبه کردند.

من این کارها را به سفارش جایی نکشیدم بلکه پس از گذاشتن روی صفحه اینستاگرام من دیده شده است. حتی برخی از این آثار خریداری شد از جمله شهرداری یکی از شهرهای برزیل یا یک نشریه مکزیکی برای جلدش یکی از آثار من را خریداری کرد.

بسیاری از کادر درمان کشور یا حتی کادر درمان دیگر کشورها بازخورد خوبی نشان دادند و من را جزو تیم خود می‌دانستند. بعضی از آن‌ها حتی از کم و کاستی‌های بیمارستان‌ها برای مقابله با کرونا می‌گفتند و به من سوژه و ایده می‌دادند.

شما از استعداد کارتونیست‌ها و تصویرسازان مشهدی گفتید زمینه رشد آن‌ها را در چه می‌دانید؟

کاریکاتوریست‌ها و کارتونیست‌های مشهدی به دلیل علاقه و پشتکار شخصی‌شان در این سال‌ها رشد خیلی خوبی داشتند و خوش درخشیدند اما متأسفانه سازمان‌ها و رسانه‌های استان توجهی به این هنرمندان نداشتند و حمایت رسانه‌ای نکردند. البته مواردی هم بوده که قطعاً موجب انگیزه هنرمندان شهرمان شده اما مقطعی و موردی بوده است. در حالی که اگر یک هنرپیشه و بازیگر مشهدی جایزه‌ای در جشنواره‌های خارجی بگیرد دیده می‌شود، تقدیر می‌شود ولی برای هنرمندان کارتونیست چنین توجهی وجود ندارد. باید گفت مدیوم هنرهای تجسمی مظلوم است. برای مثال آثار کارتونی من درباره کرونا آن قدر که در کشورهای مختلف دیده شد در کشور و حتی مشهد اصلاً دیده نشد. البته موارد معدودی بوده مانند سازمان نظام پزشکی کشور و شخص رئیس این سازمان که از این آثار قدردانی و تشکر کردند اما سازمان‌های دولتی دیگر به ویژه سازمان‌های استان خراسان که امکان حمایت از هنرمندان را دارند این کارها را نادیده گرفتند. این بی‌اعتنایی‌ها و نبود حمایت بر نسل جدید هنرمندان ما اثر منفی می‌گذارد و انگیزه‌شان را از دست می‌دهند. در حالی که تمامی کارهای من با محوریت اسلامی و ملی بوده و اتفاقاً به همین دلیل در کشورهای دیگر بیشتر مورد توجه قرار می‌گرفته و متوجه می‌شدند اثر یک هنرمند مسلمان است.

معمولاً هنرمندانی که در شهرستان فعالیت هنری می‌کنند خیلی زود به پایتخت یا کشورهای دیگر مهاجرت می‌کنند. شما چطور؟

نه! ایران کشور من و مشهد، شهر من است، گلایه‌هایی هم که مطرح کردم از این باب نبود که قصد مهاجرت دارم. من به شهرم و همجواری با امام رضا(ع)  افتخار می‌کنم هر چند مسئولان هنرمان را نبینند.