با کارتونیست های جهان رولاند توپور
رولاند توپور در ژانویه ۱۹۳۸ در پاریس از خانواده ایی یهودی تبار لهستانی بدنیا آمد و بیشتر سالهای زندگی توپور و عمده فعالیتهای وی را میتوان در فرانسه مورد واکاوی قرار داد. شاید بیشترین شناخت ما از وی بعنوان یک کاریکاتوریست باشد اما رولاند توپور بواقع نویسنده ، نقاش ،تصویر ساز و حتی فیلمساز در دنیای هنر مورد تجلیل است.
زمانی که رمان « مستاجر» رولاند توپور مورد استقبال همگان قرار گرفت این رومن پولانسکی بود که با ساخت وکارگردانی فیلمی به همین نام داستان این کتاب را بشکلی دیگر در هنر هفتم نمایش داد.
اما آنچه توپور را در ایران به مخاطبان خود شناساند برمیگردد به کتاب « آثار برگزیده کاریکاتوریستهای فرانسوی» که توسط اردشیر محصص گردآوری شده بود. در این کتاب مخاطبان با انواع خاصی از کاریکاتور بخصوص طنز سیاه توپور آشنا میگردند
آثار توپور در نزدیکی خاصی به آثار سورئالیستها بسر میبرد و بیشتر واقع بینی را با نوعی معما به مخاطب تحمیل میکند و خود را در اصل یک هنرمند با معیارهای طنز سیاه میداند که در این میان با انتخاب رنگ ها و هاشورها و ایجاد حدود تیرگی و روشنی برای ایجاد وهم و ترس و وحشت غالب در آثار طنز سیاه بیننده را بسمت و سویی نگران کننده چنان پیش میبرد که گاه کاراکتراهایش معلق در فضا هستند و گاه در زمین گیر کرده اند و پای رفتنی نیست!
چنان چه تشکیل گروهی هنری تئاتر را به نام « جنبش وحشت» را با کمک فرناندو آرابال پایه ریزی میکند .توپور در این باره میگوید :« ما واژه وحشت را دوست داریم . درست نیست ؟ آدمی وحشت زده میشود .وحشت آرامشش را بر هم می زند . همه چیز در هم میریزد ولی در این وسط چیزی قوام و یا پخته میگردد. بنظر من زندگی خود آسیب زننده و زخمگین کننده است ، وجودش یک شوک و یک هول است ، هر نفسی دردی است، هر اندیشه ایی زخمی است و همین خودش بخشی از زندگی روزانه ماست، همانگونه که امیل زولا گفته: نان خشکی که هر روز بعنوان صبحانه ناچار به خوردنش هستیم ، بدین ترتیب رویاها و تظاهرات عینی ، سرخوردگی های روزانه را که از رهگذر نوعی منطق منظم و سیستماتیک بوجود می آیند و نه از طریق تجدید دوران کودکی ، بصورت طرح میکشم »
برخلاف آنچه تصور میگردد و در ذهن ها قالب میگردد در آثار توپور القا گرایی منفی وجود ندارد و وی بیشتر بازتاب دهنده مرارت ها و رنج های آدمی است که گاه در «نماد »هویت میابند و گاه در جدالی نابرابر انسان را وادار به تسلیم میکنند و این واقع گرایی هنرمندان دهه پنجاه و شصت و حتی هفتاد میلادی اروپا بود که پس از بحبوحه جنگ جهانی دوم در صدد بیان این نوع دشواریها بودند ولی آنچه جایگاه توپور را در جایگاهی دیگری قرار میدهد آن است که مخاطبان توپور خاص هستند و نمیتوان آنرا با آثار دیگر کارتونیستهای هم عصر خود مقایسه نمود. شاید دلیلش همانا استعداد و مرتبه بالای توپور در عرصه های مختلف هنر و ادبیات باشد که توانسته است جایگاه خود را در این آثار به رخ بکشاند.
رونالد توپور سرانجام در سال ۱۹۹۷ در پاریس بر اثر خودکشی از دنیا رفت.
تهیه و تنظیم : امیر سهیلی
برای مشاهده عکس ها در اندازه اصلی و نمایش اسلاید، روی تصاویر کلیک کنید.