وضعیت کاریکاتور و کارتون در مطبوعات در گفت و گو با جمال رحمتی

«جمال رحمتی» کاریکاتوریست و کارتونیست زنجانی است. وی متولد سال ۱۳۵۱ و برنده چند جایزه بین‌المللی در این حوزه است. رحمتی ‌اکنون مدرس دانشگاه است و به جز کارگردانی چند فیلم کوتاه داستانی در ساخت انیمیشن نیز فعالیت دارد. این هنرمند در گفت‌و‌گو با همشهری در خصوص وضعیت کاریکاتور و کارتون در مطبوعات سخن می‌گوید و بر این باور است که انقباض اقتصادی بر این بخش نیز تاثیر گذاشته است.در ادامه گفت‌و‌گو با وی را بخوانید.

*به نظر می‌رسد کاریکاتور و کارتون دیگر مانند سابق در مطبوعات پررنگ نیست. نظر شما در این باره چیست؟

همواره وضعیت کاریکاتور و کارتون در مطبوعات بستگی به وضعیت مالی موجود داشته است؛ به خصوص که اخیرا دچار انقباض اقتصادی شده ایم. در چنین شرایطی کاری که سردبیران و صاحب امتیازان مطبوعات عمدتا می‌کنند این است که هزینه‌های خود را کم کنند و اولویت خود را در حذف کاریکاتور و کارتون قرار می‌دهند. آن‌ها فکر می‌کنند که تولید محتوا بر کاریکاتور ترجیح دارد و این کمبود را از طریق سایت‌های خارجی بدون پرداخت هزینه‌ای جبران می‌کنند. این وضعیت در همه کشور از جمله در زنجان یکسان است.

*آیا این موضوع باعث نشده است که شاهد افول این بخش و انزوای کاریکاتوریست‌ها باشیم؟

من این طور فکر نمی‌کنم. در حال حاضر زمینه برای کاریکاتوریست‌ها از نظر آزادی بیان مهیاست، ضمن این‌که همواره ما شاهد فراز و فرود در تاریخ هنر بوده‌ایم. اما موضوعی که در این میان اهمیت دارد و باید به آن بیشتر توجه کرد وجود فضای مجازی است. فضای مجازی این امکان را به افراد و هنرمندان داده است تا بدون محدودیت، آثار خود را به نمایش بگذارند و حتی مخاطبان زیادی را در زمانی که کمتر کسی به سراغ مطبوعات کاغذی می‌رود جلب کند. همه این عوامل موجب شده ما در کیفیت و کمیت بخش کاریکاتور و کارتون با رشد مواجه شویم.

*شما این روزها مشغول ساخت انیمیشن هستید. در این خصوص توضیح می‌دهید؟

در حال حاضر من کارگردانی یک فیلم انیمیشن به تهیه کنندگی علی حضرتی را انجام می‌دهم و پیش‌بینی می‌کنیم زمستان ۹۷ کار پایان پذیرد.

*آیا تولید انمیشین در ایران توانسته به جایگاه واقعی خود برسد؟

وقتی در مورد انمیشین صحبت می‌کنیم، باید ان را از ۲ جنبه بررسی کنیم، یکی هنری و دومی صنعتی. پیش‌تر انمیشین هنری به طور متمرکز از سوی مرکز فکری و پرورشی کودکان و نوجوانان تولید می‌شد، اما به واسطه رشد تکنولوژی و در دسترس قرار گرفتن آن ابزاراز سوی عموم، افراد بیشتری به این عرصه وارد شده‌اند و ما شاهد تولید آثار با کیفیت هستیم. در مورد انمیشین صنعتی هم باید بگویم قبلا شرکت صبا یا به عبارتی دیگر صداو سیما این کار را انجام می‌داد اما در چند سال اخیر این مجموعه کوچکتر شده است و تعداد کارهای تولیدی دیگر مثل سابق نیست. به نظر می‌رسد این شرکت در تنگنای مالی به سر می‌برد. در عوض موسساتی مانند اوج که متعلق به بخش خصوصی است توانسته کارهای خوبی ارائه دهد. استقبال مردم از فیلم‌های مانند شاهزاده روم و فیل شاه نشان از جایگاه انمیشین دارد.

*شما این روزها مشغول ساخت برنامه مستند «سلول گفت و گو» در خصوص کاریکاتور هستید. جزئیات بیشتری در این خصوص ارائه می‌دهید؟

این برنامه را باید به نوعی تاریخ شفاهی کاریکاتور ایران دانست که به صورت تخصصی از ۲۵ کاریکاتوریست مطرح ایران دعوت شده هر کدام در بازه زمانی ۲۰ تا ۳۰ دقیقه در خصوص زوایای مختلف کاریکاتور صحبت‌کنند. ما در سلول گفت‌و‌گو از سخنان قدیمی‌ترین کاریکاتوریست ایران یعنی حسن توفیق و نسل‌های بعداز او بهره می‌بریم.

*مهم‌ترین ویژگی سلول گفت‌وگو چیست؟

مهم‌ترین ویژگی این برنامه تخصصی بودن آن است. ما در سلول گفت‌و‌گو به حرف‌های کلیشه‌ای و سخنان تکرای نمی‌پردازیم، بلکه به صورت حرفه‌ای به مقوله کاریکاتور نگاه می‌کنیم. مجری این برنامه را شخصا به عهده دارم و همین مساله موجب می‌شود که به این هنر تخصصی‌تر پرداخته شود. به نظر من کاریکاتوریست‌ها و کارتونیست‌ها باید یک ویژگی مهم داشته باشند و آن این است که باید تحلیل گر باشند و بتوانند اخبار و موضوعات مختلف را حلاجی کنند تا آثار خوبی ارائه دهند.

*این برنامه مستند قرار است در کجا به اکران درآید؟

ما قصد داریم هر گفت وگو را به صورت مجزا در یکی از سایت‌های خبری بارگذاری کنیم و در معرض دید مخاطبان قرار دهیم.

منبع : زهرا هادی لو – همشهری زنجان